ΤΙ ΘΑ ΤΡΩΜΕ ΣΕ 100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΩΡΑ;

Το συγκεκριμένο θέμα έχει πολύ ενδιαφέρον για εμένα γιατί με κάνει να ταξιδεύω με το μυαλό μου και να βρίσκω τις υποτιθέμενες απαντήσεις στα πολλά ερωτήματα που γεννιούνται.

Μπορείς να σκεφτείς ότι τα "100 χρόνια από σήμερα" στην εξέλιξη του φαγητού είναι κάτι τεράστιο σαν χρονικός ορίζοντας. Και αν δεις πίσω, πώς ήμασταν εμείς 30 χρόνια πριν, πώς ήταν η Ελλάδα, πώς ζούσαμε τότε, τις διατροφικές μας συνήθειες, καταλαβαίνεις ότι έχουμε κάνει τεράστια βήματα από τότε μέχρι σήμερα. Οπότε με μέτρο αυτό, μπορούμε να καταλάβουμε πόσα πολλά μπορούν να γίνουν από τώρα και σε 100 χρόνια μπροστά.

Αυτό το θέμα το προσεγγίζουμε τελείως απλοϊκά και εμπειρικά χωρίς να είμαστε επιστήμονες. Το σίγουρο είναι ότι το φαγητό στο μέλλον θα είναι τελείως διαφορετικό από το φαγητό όπως το ξέρουμε κι αυτό γιατί καινούριες αλλαγές συντελούνται σε όλο τον πλανήτη. Πέρα από τη μεταβολή του πληθυσμού, οι αλλαγές στο περιβάλλον θα διαμορφώσουν ένα εντελώς διαφορετικό σκηνικό στη διατροφή μας. Για παράδειγμα αν συνεχιστεί αυτό που γίνεται παγκόσμια με το νερό θα υπάρξει τεράστιο πρόβλημα. Και βλέπεις ήδη ότι οι ανισότητες είναι τόσο τεράστιες που εμείς εδώ τρώμε πλουσιοπάροχα και πετάμε τόσο πολύ φαγητό γιατί δεν το προσέχουμε, δεν το σεβόμαστε, δεν το τιμάμε και το βλέπουμε σαν περίσσιο. Από την άλλη, υπάρχει κόσμος που κυριολεκτικά λιμοκτονεί, δεν έχει να φάει. 

"Γιατί να μεγαλώνουμε ένα κοτόπουλο για να τρώμε μόνο το στήθος; Ας φτιάξουμε μόνο το στήθος!"

...έλεγε ο Τσώρτσιλ περίπου 100 χρόνια πριν. Είπε μια μεγάλη αλήθεια που παλιότερα δεν μπορούσε να την συλλάβει ο κόσμος, αλλά βλέπεις ότι έρχεται ο καιρός, περνάνε τα χρόνια και όλο και πιο πολλοί ασχολούνται με αυτής της μορφής τα τρόφιμα.

Δεν είναι τυχαίο που όλες οι μεγάλες χώρες και όλοι οι μεγάλοι οργανισμοί ασχολούνται με τη μελλοντική μορφή του φαγητού. Πράγματα που εμάς μας φαίνονται "τρελά", ίσως τελικά αρχίσουν να πραγματοποιούνται. Για παράδειγμα έχω ακούσει κάτι για 3D εκτυπώσεις τροφίμων ή τις "μεταποιημένες" παρασκευές που από τον ιστό του μοσχαριού επιχειρούν να δημιουργήσουν κρέας που θα είναι πιο βολικό για τον πλανήτη, ώστε να μην δέχεται επιβάρυνση από την υπερκατανάλωση.

Και ξέρεις κάτι, ο κόσμος ίσως μάθει να τρώει ένα τέτοιο φαγητό το οποίο ενδέχεται να είναι απαλλαγμένο από ό,τι επιβαρύνει την ανθρώπινη υγεία (τοξίνες, ορμόνες). Το πρόβλημα είναι ότι δεν θα υπάρχουν τόσοι πόροι στο μέλλον για να θρέψουν τον κόσμο. Για αυτό μια άλλη ιδέα που δουλεύεται είναι να εκμεταλλευτεί κάτι που υπάρχει σε απόλυτη αφθονία, όπως για παράδειγμα το φυτοπλαγκτόν ή τα έντομα (όπως κάνουν οι Ασιάτες). Ίσως όλα αυτά να μοιάζουν σαν σενάρια επιστημονικής φαντασίας, ωστόσο η προοπτική αυτή κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος.

Θα το απολαμβάνει κάποιος το γεύμα του ή θα είναι απλά μια διαδικασία;

Ε, ναι, θα το απολαμβάνει με τα δεδομένα που θα υπάρχουν τότε. Γιατί όταν θα έχεις την ανάγκη και την αίσθηση της πείνας και θα είσαι μπροστά σε έναν υπολογιστή, το να τρως κάτι, οτιδήποτε, θα είναι απόλαυση γιατί θα ικανοποιεί τον κορεσμό σου. Η απόλαυση είναι μία αίσθηση που πάντα θα την εισπράττει ο άνθρωπος, ίσως με διαφορετικές συνήθειες.Οι πρώτες ύλες κατά κάποιο τρόπο θα υπάρχουν και θα εξελιχθούν και θα προσπαθούν να στοχεύσουν στις ανάγκες που θα διαμορφωθούν τότε. Εξάλλου, η τεχνολογία και η επιστήμη έχουν προχωρήσει πολύ και τα βήματα που κάνουν είναι έξω από τα δικά μας μυαλά, από τις συνήθειες που έχουμε οι καθημερινοί άνθρωποι που ασχολούμαστε με το φαγητό, όπως οι μάγειρες που είναι κοντά σε αυτό το χώρο λόγω της δουλειάς τους.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Plantish (@plantishseafood)

Άραγε, στο φαγητό του μέλλοντος θα υπάρχουν αναφορές στην παράδοση;

 Ίσως ναι, αλλά βάση περιοχών παραγωγής α΄ υλών. Ζωντανό παράδειγμα σήμερα αποτελούν κάποιοι λαοί που ενώ βρίσκονται χαμένοι κάπου στη μέση του πουθενά τηρούν μέχρι και σήμερα παραδοσιακά πιάτα και αποτελούν γαστρονομικό προορισμό.

Έτσι κάποιος μπορεί να τους επισκεφτεί με ελικόπτερο ή με άλλα μέσα και να δοκιμάσει κάτι αυθεντικό που έχει επιβιώσει στο πέρασμα των ετών και έχει ένα storytelling. Βέβαια τα 100 χρόνια είναι πολλά, αλλά πιστεύω ότι θα υπάρχουν κατά τόπους κουζίνες όπου θα υπάρχει μία σχετική αυθεντικότητα, με την έννοια ότι θα δημιουργούν κάποια προϊόντα που θα προέρχονται από τον πρωτογενή τομέα. 

Η ελληνική παράδοση θα διαδραματίσει τον ρόλο της στην εξέλιξη της εθνικής κουζίνας του μέλλοντος;

Αν και η παράδοση είναι κάτι που μπορεί να συντηρήσει την εντοπιότητα των φαγητών και των γεύσεων, όπως είναι τώρα στις τοπικές κουζίνες, κάποια στιγμή η πιθανότητα να εξαλειφθεί αυτό είναι μεγάλη. Γιατί σε λίγο ο πλανήτης δεν θα μπορεί να ταΐσει όλο τον κόσμο, οπότε οι διάφοροι τύποι μεταποίησης και επεξεργασίας των πρώτων υλών θα είναι μονόδρομος για τους περισσότερους λαούς. Ίσως τυχεροί να είναι λίγοι, πιθανόν στην επαρχία και στα χωριά που θα εξακολουθήσουν να σιτίζονται με τον τωρινό, παραδοσιακό τρόπο όπως εμείς γιατί οι ίδιοι θα καλλιεργούν.

Στην Ελλάδα, αν θεωρήσουμε ότι ζούμε σαν στη "γη της επαγγελίας" υπό την έννοια ότι όπως ζούμε τώρα όλο τον χρόνο μπορούμε να καλλιεργούμε και να εκτρέφουμε, να ασχολούμαστε με την φύση και με τον πρωτογενή τομέα, πιστεύω ότι θα υπάρχει μια συνέχεια, αλλά δεν μπορώ να φανταστώ πώς θα εξελιχτεί η εθνική μας κουζίνα. Αυτό είναι κάτι που και μένα με απασχολεί. Θεωρώ ότι και η χώρα μας θα ταξιδέψει μαζί με όλον τον πλανήτη, δεν θα μπορέσει να αντισταθεί.

Ίσως στην πατρίδα μας, επειδή προσφέρεται ο τόπος μας για να εξελιχτεί η προσπάθεια της ιχθυοκαλλιέργειας θα μπορέσουν να συντηρηθούν οι καταβολές της εθνικής κουζίνας και ακόμη της μεσογειακής με το ψωμί, με τα σιτηρά, με το λάδι και τα όσπρια. Και μέσα στα πλαίσια της υγιεινής διατροφής που ολοένα έχει και περισσότερους οπαδούς, η εθνική μας κουζίνα θα συνεχίσει να υπάρχει, αρκεί η χώρα μας να συνεχίζει τις καλλιέργειες.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη The President Gr (@thepresidentgr)

Οπότε, όπως συμβαίνει παντού εξάλλου, θα γίνει ένα digital transformation και στα τρόφιμα με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν αμφιβολίες σχετικά με το αν τα προϊόντα είναι τα αυθεντικά ή όχι. Θα έχουν τη γαστρονομική μορφή που έχουν σήμερα ή που περιμένουμε να υπάρχει μέσα στην εξέλιξη της κουζίνας; Ειδικά εμείς του χώρου που επιδιώκουμε με την ελληνική κουζίνα να κάνουμε τα μέρη μας γαστρονομικό προορισμό, να προσελκύσουμε τουρίστες, να πάρουμε συνάλλαγμα και να έχουμε μια ανταπόδοση, δεν ξέρουμε εάν η πραγματοποίηση αυτού του σχεδίου θα είναι εφικτή μελλοντικά, αφού μοιάζει να μην είναι εμπορεύσιμο και θα έχει μικρή αποτελεσματικότητα.

Το σίγουρο πάντως είναι ένα, ότι το φαγητό στο μέλλον θα προσαρμοστεί στις νέες διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων. Γεγονός που μάλλον φαίνεται τρομακτικό και μόνο να το σκεφτεί κανείς... από την άλλη ίσως είναι και εξέλιξη, αυτό δεν το ξέρουμε. Μόνο η επιστήμη, από τη στιγμή που μπαίνει ανοιχτά και ασχολείται με τέτοια θέματα, ίσως να μπορεί να δει πιο μακριά από εμάς.

Αν σκεφτείς πώς μεγαλώσαμε εμείς στο ‘80, στο σπίτι μας δεν είχαμε την αίσθηση της πείνας, όχι ότι δεν είχαμε να φάμε, αλλά ήταν όλα μετρημένα. Το κρέας το τρώγαμε μια φορά την εβδομάδα, τα όσπρια ήταν στην καθημερινότητα. 

Μια γιαγιά στην Ίο που την ρώτησα πώς μαγειρεύανε τα παλιά χρόνια μου είπε: "Τον κόκορα τον κάναμε σούπα για να φτουρήσει και για να αυγατίσουμε το φαγητό τον περνούσαμε από το τηγάνι. Και μην φανταστείς παιδί μου ότι κάθε μέρα σφάζαμε κόκορα. Είχαμε δυο ανάμεσα στις κότες, τον έναν τον σφάζαμε στην γιορτή και τον άλλο στη σχόλη. Παλιά τρώγαμε ό,τι είχε ο τόπος μας. Την φάβα και τις πατάτες γιαχνί τις είχαμε κάθε μέρα στο τραπέζι μας. Μας βοηθούσε η τυροκομία με τα κατσίκια που είχαμε και φτιάχναμε και ένα ξυνοτύρι ή κάναμε τα μακαρόνια τα "ταραχτά" και τρίβαμε από πάνω την μυζήθρα με το ζουμί και τα φέρναμε βόλτα…"

Ενώ τώρα μιλάμε για διάφορα κρέατα, τα black angus, τα kobe, τα aberdeen, μιλάμε για διάφορες κοπές και όλο αυτό οφείλεται στο ότι οι χώρες που εκτρέφουν αυτά τα κρέατα έχουν τόση εξέλιξη μέσα σε αυτά τα χρόνια σε όλο αυτό.

Αν η γαστρονομία εξελιχθεί στο μέλλον, θα έχει σκοπό της να συνδυάζει όλα αυτά που ο μελλοντικός άνθρωπος θα μεταποιήσει για να σιτίζεται;

Μου φαίνεται ότι ο άνθρωπος ίσως προσπαθήσει να βγάλει κοινά στοιχεία και χαρακτηριστικά στη μεταποιημένη μορφή του φαγητού για να συνδυάσει τις γεύσεις, όπως ακριβώς γίνεται και τώρα. Ο άνθρωπος πάντα θα επινοεί τρόπους, ώστε αυτό που τρώει να τον ευχαριστεί, να του προσφέρει κάποια απόλαυση. Ίσως να βρεθεί και ο τρόπος να ταιριάξουν και γεύσεις που τώρα τις χαρακτηρίζουμε "ασυμβίβαστες" και η γαστρονομία να επιτελέσει και το ρόλο αυτό: να συνηθίσει ο κόσμος να τρώει κι αυτό που δεν είναι πολύ διαδεδομένο. Να προτείνονται γευστικά ετερόκλιτα πράγματα και ο μάγειρας να συμβουλεύεται τον επιστήμονα για να το πετύχει αυτό.

Σίγουρα κάποια πράγματα πρέπει να συμβαδίζουν και με την εποχή και να μην μένουμε στα στερεότυπα του "παλιά ήταν καλύτερα" γιατί κάθε γενιά που μπαίνει στη δουλειά κάνει τα πράγματα να αλλάζουν και ευτυχώς αλλάζουν προς το καλύτερο. Υπάρχει εξέλιξη και βελτίωση. Ο κόσμος τώρα ζει καλύτερα σε αντίθεση με τότε που περνούσε δύσκολα. Ελπίζω αυτό να συμβαίνει και στο μέλλον.

Θα συνεχίσει να υπάρχει η ιδέα της οικογένειας. Θα τρώμε όλοι μαζί;

Παλιά βρισκόμασταν στο τραπέζι, τουλάχιστον τις Κυριακές όλοι μαζί. Και δεν ακουμπούσε κανείς το φαΐ του αν δεν καθόμασταν πρώτα όλοι. Ξεκινούσαμε όλοι μαζί να τρώμε. Άραγε θα συμβαίνει αυτό στο μέλλον; 

Άραγε, θα τρώμε μαζί το "φαγητό της καρδιάς";