Η ΟΜΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΟ ΟΙΚΟΔΟΜΗΜΑ ΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ

"Καλημέρα σε όλους και θα ήθελα να σας γνωρίσω τη νέα σας συνάδελφο, η οποία έχει εξαιρετική εμπειρία, όρεξη, έχει γράψει μέσω των αποτελεσμάτων της στο προηγούμενο επαγγελματικό της μετερίζι τις περγαμηνές της και είμαι βέβαιος ότι η ικανότητα προσαρμοστικότητάς της, σε συνδυασμό με το δικό μας ομαδικό πνεύμα θα την βοηθήσει στην ένταξή της στον οργανισμό μας."

Καλά τα λέει ο προϊστάμενος (το έχει με το λόγο), αλλά σαν πολλή άνεση -σκέφτεσαι- στην χρήση των όρων "ομάδα", "προσαρμοστικότητα", "ένταξη". Πού ξέρεις πώς λογίζεται στο δικό μου το μυαλό η "ένταξη" καλέ μου προϊστάμενε και είσαι τόσο σίγουρος ότι θα ρολάρουμε;

 Για εμένα είναι ιερή η "ένταξη", η "προσαρμογή", η "ομάδα". Στα χαρακώματα του πολέμου ο αμούστακος φαντάρος φοβάται τη σκιά του, ανακατεύεται με τη μυρωδιά του αίματος, τις σκηνές φρίκης που δίπλα του κάποιος σκοτώνεται ή τραυματίζεται, αγωνιά και ο αξιωματικός τού δίνει εντολή για επίθεση. Είναι εκεί που ξαφνικά όλες του οι αισθήσεις στέλνουν μηνύματα σαν ηλεκτρομαγνητικά κύματα που σοκάρουν για να του δώσουν δύναμη στα χέρια, γρήγορη σκέψη για να αποφύγει το μοιραίο και αιματώνουν τα αγγεία, ώστε να του επιτρέψουν την κίνηση στο σώμα, την αντίδραση. Και για να γίνουν όλα αυτά θέλει να έχει την σιγουριά 100% ότι λέγοντας στον διπλανό φαντάρο "βγαίνω για επίθεση", αυτός θα τον καλύψει. Άρα, έχει ενταχθεί όπως πρέπει στην εκπαίδευση για να αλληλο-καλυπτόμαστε;

Α... μην μου στραβώνεις με την περιγραφή, μακάβρια, σκληρή κτλ. Μήπως αυτό δεν αποζητάς και στις άλλες δραστηριότητές σου; Ε ναι, αυτό θέλεις. Για αυτό και διερωτάσαι τι είναι η ένταξη για τον προϊστάμενο και τι για εσένα. Θέλεις να ξέρεις ότι η καινούργια συνάδελφος εκτός από τη θετική αύρα, θα σε καλύψει στα χαρακώματα. Θέλεις όμως πονηρέ να πειστείς ότι και εσύ θα την καλύψεις στα δύσκολα. Γιατί γλυκέ μου δεν είσαι σίγουρος; Εμ δεν είσαι. Για αυτό και η φιλοσοφική συζήτηση με την πάρτη σου για τα χαρακώματα.

Πώς ορίζεται η "ομάδα";

Είθισται οι επιχειρήσεις να έχουν πλέον στον καθημερινό λόγο φράσεις, όπως "ομαδικό πνεύμα", "διοίκηση ομάδας", "ομαδική συνεργασία", "ομαδικότητα" και παρεμφερείς έννοιες που δείχνουν τη σημασία της ομάδας. Να κάνουμε μια προσπάθεια να ορίσουμε τι θα μπορούσε να είναι ομάδα όμως. Γρατζουνάς σε ένα χαρτί έναν ορισμό: "Ένα δυναμικό σύνολο ατόμων με συγκεκριμένο σκοπό που κάτω από συνθήκες που ευνοούν την ενότητα, εξελίσσεται σε ένα οργανωμένο σύστημα με αλληλοεξαρτώμενους ρόλους, κοινούς στόχους, αξίες, στάσεις και ομοιογενή συμπεριφορά που ικανοποιεί τις ανάγκες των μελών και της ευρύτερης κοινότητας".

Ποιες είναι οι φάσεις εξέλιξης της "ομάδας";

Μπράβο φιλόσοφέ μου -λες- αλλά παράλληλα προβληματίζεσαι ως προς το αν ο ορισμός που έδωσες έχει βάση ή αν απλά διασκεδάζεις τη σκέψη σου σε μια απέλπιδα προσπάθεια ερμηνείας των προβληματισμών σου. Μήπως υπάρχουν φάσεις στην εξέλιξη μιας ομάδας; Ναι υπάρχουν -σκέφτεσαι- και είναι δυναμικές. Φάση δεν είναι και η έλευση ενός νέου μέλους που το εταιρικό σύστημα θεωρεί ότι θα ενταχθεί αυτόματα και θα κουμπώσει με όλους και με όλα; Θέλει περαιτέρω ψάξιμο -αποφασίζεις- άρα πάμε να δούμε ποιες είναι οι φάσεις στην εξέλιξη της ομάδας για να κατανοήσουμε από ποια στάδια διέρχεται το νέο μέλος στην εταιρεία.

1. Φάση Προσανατολισμού 

Ήρθε η συνάδελφος, καλά τα λογύδρια, αλλά είναι στις πρώτες συναντήσεις της ομάδας και η γυναίκα πρέπει να αφουγκραστεί το περιβάλλον, τις προσλαμβάνουσες, ακόμη και το πού θα κάθεται, ποιους θα κοιτάζει, πόσο θα μιλήσει / αναλύσει ένα θέμα. Προσπάθεια να προσανατολιστεί δηλαδή.

2. Φάση Σύγκρουσης

Τι δηλαδή, επειδή είναι καινούργια δεν θα σου λέει την άποψη της; Σοβαρά τώρα; Προφανώς θα εκδηλωθούν διαφωνίες και συγκρούσεις, καθώς θα επικοινωνήσει, θα εκφράσει απόψεις γιατί στο φινάλε για αυτό προσελήφθη, αλλιώς θα καθόντουσαν όλοι στις δάφνες τους και οι επιχειρήσεις αντί για καινοτομία θα λίμναζαν στην πρόσκαιρη αλλά περαστική επιτυχία. Και εννοείται ότι η αλληλεπίδραση μεταξύ των μελών θα οδηγήσει σε υποομάδες άλλη φορά με αρχηγούς, και άλλη με μέλη της ομάδας που δεν έχουν ξεκάθαρες απόψεις να μεταπηδούν από τη μια ομάδα στην άλλη.

3. Φάση Σύνθεσης 

Ε! Μετά τη σύγκρουση αρχίζει ο ένας να συμφιλιώνεται με τον άλλο, να επικοινωνεί και να συνεργάζεται. Είναι μέρος της ενσυναίσθησής μας και ψυχολογική ανάγκη για να υπάρξει ικανοποίηση. Κάπου εκεί αρχίζει και η παραγωγή έργου.

4. Φάση Απόδοσης

Και τώρα που η ομάδα πέτυχε την ισορροπία, ξεπεράστηκαν οι σκόπελοι και από κοινού κινήθηκαν όλοι προς την επίλυση των ζητημάτων, επετεύχθη ο στόχος. Συγχαρητήρια, φτάσαμε στην παραγωγική φάση!

Ποιος είναι ο ρόλος της "αλληλεπίδρασης" μέσα στην ομάδα;

Το φιλοσοφήσαμε πάλι οπότε ας το δούμε απλά. Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον. Η ζωή του χαρακτηρίζεται από τη συμμετοχή του σε διάφορες κοινωνικές ομάδες, άρα αλληλεπίδραση. Με την έννοια "αλληλεπίδραση" εννοούμε, συνήθως, ότι μία συγκεκριμένη ενέργεια ενός ατόμου επηρεάζει τη συμπεριφορά ενός άλλου ατόμου, το οποίο με την αντίδρασή του θα επηρεάσει τη συμπεριφορά του πρώτου ατόμου, το οποίο θα κάνει προσαρμογές στην πρώτη του ενέργεια σύμφωνα με την αντίδραση του δεύτερου ατόμου κ.λ.π. Για παράδειγμα, η νέα συνάδελφος θα νιώσει εχθρικό περιβάλλον, θα αντιδράσει σε κάτι που θα ειπωθεί, θα "τσιμπήσεις" εσύ με αποτέλεσμα να γίνεις δεικτικός, άρα σύγκρουση κλπ. Σου θυμίζει τώρα τις παραπάνω φάσεις;

Μήπως λοιπόν η αλληλεπίδραση είναι σημαντικός γνώμονας στην εδραίωση της ομάδας και στην ένταξη του νέου μέλους;

Σκέψου την 1η ημέρα στο σχολείο σαν παιδί. Πώς ένιωθες και πόση ανάγκη είχες έστω να σε κοιτάξει ένας άλλος μαθητής μπας και αρχίσει η αλληλεπίδραση; Και αν είχες αλλάξει γειτονιά και εμφανιζόσουν στο νέο σχολείο δεν ήταν μόνο μεγάλη η επιθυμία σου να ρίξεις γέφυρες με τους νέους μαθητές, αλλά μεγαλύτερο το άγχος σου για να ενταχθείς στην τάξη, στα πειράγματά τους, στο διάλειμμα. Αστεία πράγματα, όπως "να πάρω σάντουιτς από το σπίτι ή σε αυτό το σχολείο θα με κοροϊδέψουν;" Αυτά ήταν που είχαν σημαίνουσα βαρύτητα, στο πώς θα σε έκριναν οι άλλοι και σε δευτερεύοντα ρόλο τα μαθήματα και η πιθανή μαθησιακή δυσκολία που μπορεί να αντιμετώπιζες. Και βέβαια η ένταξή σου στο περιβάλλον του σχολείου θα επηρέαζε τις παρέες σου για την ψυχαγωγία. Εδώ μου το λένε στην εποχή μας τα girlies μου (οι κόρες μου): "μπαμπά ήρθε καινούργιο παιδί στο σχολείο και δεν έχει μπει ακόμη στο πνεύμα". Και όταν τις ρωτώ τι εννοούν, με την παιδική τους αθωότητα απαντούν "ε ξέρεις, άλλη νοοτροπία η τάξη και άλλη ο νεοφερμένος".

Μην μου σοκάρεστε που ακούτε για τα παιδιά και τις τάξεις. Είναι η απλή φωτοτυπία του μέλλοντος στον επαγγελματικό τομέα. Αν τα κάναμε σαλάτα στο σχολείο βάλαμε ενέχυρο τη μελλοντική ικανότητα του κάθε ενός εξ΄ημών για δυνατότητα ένταξης ή όχι, οπουδήποτε. Γιατί γλυκύτατοι αναγνώστες μου, ακόμη και αν ήσασταν από τους "παλιούς" σε στρατό, κατασκήνωση, τάξη, αθλητική ομάδα, δεν μπορεί, κάποια στιγμή στην επαγγελματική σας πορεία, και ενώ θα νομίσατε ότι έχετε την πυξίδα με τις σωστές συντεταγμένες, βάζω στοίχημα ότι βρεθήκατε στη θέση της νέας συναδέλφου.

5 Tips για να βοηθήσεις να ενταχθεί κάποιος στην ομάδα σου

1. Δες μπροστά σου, παίξε, τόλμησε, άνοιξε την καρδιά σου, εμπιστεύσου, κάνε τον άλλο να σε νιώσει, να δει στα μάτια σου, στην φωνή σου και στις ιδέες σου θέληση για συνεργασία. 
2.  Μην ντρέπεσαι, μην φρενάρεις, μην ανησυχείς. 
3. Φτάσε όπου μπορείς για να φτάσει και ο συνοδοιπόρος σου. Απλά πράγματα, νιώσε και δώσε, μην αυτοπαγιδεύεσαι και μην παγιδεύεις. 
4. Φτιάξε μυσταγωγικά τη δική σου συνταγή "κοκτέιλ" που θα περιέχει ομαδικότητα, αλληλεπίδραση, προσανατολισμό, σύγκρουση, σύνθεση, απόδοση, παραγωγή, προσαρμοστικότητα.
5. Κούνα καλά το σέικερ και στράγγισε το, ρίξε το περιεχόμενο στο ποτήρι και στάξε λίγες σταγόνες παιδικών αναμνήσεων, σχολικών εμπειριών, σπουδών και επαγγελματικού προσανατολισμού. "Έτοιμο το ποτό σας" λες στον απέναντι, για να σε ρωτήσει "το όνομα του;". Με στιβαρή φωνή αναφωνείς "Ομαλή Ένταξη!".

Τώρα εγώ φταίω που μου έρχεται στο μυαλό ο Νίκος Καζαντζάκης;

"Φτάσε όπου δεν μπορείς παιδί μου! Μην ντραπείς αν έπαιξες καλά & έχασες. Να ντραπείς αν έπαιξες κακά & κέρδισες"