Η ΑΝΑΒΛΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ

"Η προθεσμία είναι συγκεκριμένη και αναμένω να δω αποτελέσματα, τα οποία θα εκπλήξουν εμένα και τους πελάτες μας", λες στην ομάδα και μέσα σου έχεις τη σιγουριά ότι θα είναι όλοι στην ώρα τους, αλλά και με καταπληκτικές ιδέες που θα σημάνουν οικονομική επιτυχία. Άλλωστε, "αυτό δεν ζητούν όλοι;" σκέφτεσαι. Επιτυχία η εταιρεία, επιτυχία και τα στελέχη της μέσω αυξήσεων, μπόνους κλπ. Ξαφνικά σου χτυπούν την πόρτα οι αναμνήσεις και ξυπνούν μνήμες δικών σου παρεμφερών καταστάσεων που αντί να φύγεις και να εκτελέσεις άμεσα, άρχισες να αιτιολογείς εαυτόν και στη συνέχεια να βρίσκεις αστείες δικαιολογίες του γιατί δεν προλαβαίνεις.

"Μην αναβάλλετε για αύριο και μεθαύριο ό,τι μπορείτε να κάνετε σήμερα" είπε ο Αρχαίος Έλληνας ποιητής Ησίοδος τον 7ο αιώνα π.Χ. 

Θα μου πεις ωραία καραμελίτσα, αλλά με ρωτάς τι έχω να κάνω κάθε ημέρα, τις πιέσεις, το άγχος, ενώ όλοι μου ζητούν κάτι άμεσα και έχουν την απαίτηση να έρθει ένα μαγικό χέρι που θα μου κάνει ένεση αδρεναλίνης και θα γίνω σούπερμαν/σούπεργουμαν; Πας σπίτι αρχίζεις και το συζητάς με τη σύντροφό σου και σου πετάει και εκείνη "Μην το αναβάλλεις αγάπη μου, ξεκίνα άμεσα για να δουν αποτελέσματα". Κάτσε κουκλίτσα μου, με ρώτησες αν έχω καθαρό μυαλό, αν έχω έμπνευση βρε αδελφέ, αν με πνίγουν άλλες σκέψεις και μπορώ να δημιουργήσω; Κάτσε κάτσε, αφού το πας έτσι, έλα να δούμε τι είναι η αναβλητικότητα και να αρχίσουμε να κάνουμε παιχνίδι.

Γιατί οι άνθρωποι αναβάλλουν να κάνουν κάτι;

Η αναβλητικότητα, σύμφωνα με τον Σίγκμουντ Φρόιντ, μπορεί να οφείλεται στην αρχή της ευχαρίστησης, κάποιος δηλαδή μπορεί να προτιμά την αποφυγή αρνητικών συναισθημάτων και να καθυστερεί τις εργασίες που προκαλούν άγχος. Η άποψη ότι κάποιος δουλεύει καλύτερα υπό πίεση είναι ένα επιπλέον κίνητρο για αναβολή των εργασιών. Κάποιοι ψυχολόγοι όμως βλέπουν αυτή τη συμπεριφορά ως μηχανισμό αντιμετώπισης, με το άγχος να σχετίζεται με την έναρξη ή την ολοκλήρωση οποιασδήποτε εργασίας ή απόφασης. Έρχονται όμως άλλοι ψυχολόγοι που υποδεικνύουν ότι το άγχος είναι εξίσου πιθανό να οδηγήσει σε νωρίτερη έναρξη της δουλειάς και άρα η εστίαση θα έπρεπε να είναι πάνω στην παρορμητικότητα. Απλά λόγια... Το άγχος θα κάνει έναν άνθρωπο να καθυστερήσει μόνο αν αυτός είναι παρορμητικός.

Εμ, με πας αλλού καρδιά μου και με παγιδεύεις. "Ες αύριον τα σπουδαία" είπε ο Αρχαίος ιστορικός Πλούταρχος, άρα η σοφία του συγκεκριμένου υπαγόρευε αναβλητικότητα ή μήπως είχε διαβάσει καλά το φαινόμενο της παρορμητικότητας; Χμμμ… δεν μπορεί, ιστορικός ήταν ο σοφός και σε περίοδο με πολλές μάχες, οι οποίες δεν κερδήθηκαν με παρορμητικότητα, ούτε αναβλητικότατα, αλλά με σύνεση, σχεδιασμό, όρεξη, ρώμη και κίνητρα.

Γιατί υπάρχει η αναβλητικότητα στην εργασία;

Η αναβλητικότητα στην εργασία μπορεί να αποτελέσει παράγοντα, o οποίος μπορεί να διαιωνιστεί σε μια προβληματική κατάσταση, καθώς ενέχει ο κίνδυνος να δημιουργηθούν ποικίλα προβλήματα στο εργασιακό περιβάλλον με σοβαρότατες συνέπειες. Πέραν του γεγονότος ότι η αναβλητικότητα στην εργασία θεωρείται μια από τις σημαντικότερες αιτίες προστριβών μεταξύ συναδέλφων, η συστηματική τάση για αναβολή φαίνεται να επηρεάζει αρνητικά και την υγεία των ατόμων, καθώς έχει διαπιστωθεί ότι οι αναβλητικοί άνθρωποι υποφέρουν από άγχος και έχουν χαμηλότερη ποιότητα ζωής, όπως προέκυψε από τα αποτελέσματα σχετικής έρευνας των ψυχολόγων D. Tice, W. James & R. Baumeister που διεξήχθη στο Πανεπιστήμιο Case Western Reserve.

"Μπράβο ρε φιλόσοφοι" σκέφτεσαι, αλλά θα μας πει και κάποιος το λόγο που φτάνουν τα πράγματα σε αυτό το σημείο; Ας το πάρω επάνω μου, σε σχέση δηλαδή με το τι έχω αντιμετωπίσει στη διάρκεια της καριέρας μου. Σίγουρα κάποιοι νιώθουν ότι δεν είναι σε θέση να ολοκληρώσουν επιτυχώς κάποια εργασία που τους έχει ανατεθεί, είτε επειδή σκέφτονται ότι εάν τα πάνε καλά στην ολοκλήρωση της υποχρέωσης αυτής θα έχουν να αντιμετωπίσουν περισσότερες ευθύνες στο μέλλον, είτε οι συνθήκες εργασίας παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ψυχολογία τους. Τι είπες, ποιες συνθήκες; Έ, μην μου κάνεις την πάπια…. Μείωση μισθών, αβεβαιότητα για το μέλλον, κακές εργασιακές προσλαμβάνουσες, ανύπαρκτες υποδομές εργασιακής κουλτούρας, απουσία περιβάλλοντος ανέλιξης, εργασιακό ή και προσωπικό bullying, αναποτελεσματικός προϊστάμενος. Να συνεχίσω ή άρχισες να βλέπεις φως;

Ε, βάλε τώρα μέσα στο συρμό των σκέψεών σου και έναν άλλο παράγοντα. Τον φόβο της… επιτυχίας! Η επιτυχία σημαίνει περισσότερες ευθύνες, μεγαλύτερες προσδοκίες και πιο απαιτητικές δουλειές στο μέλλον και δεν είναι όλοι έτοιμοι να αναλάβουν τέτοιο επίπεδο ευθύνης. Ποια είναι η λύση λοιπόν; Μάλλον το να αναπλαισιώσουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε την επιτυχία. Μεγαλύτερες προσδοκίες, σημαίνει ενίσχυση της φήμης σου. Μεγαλύτερη ευθύνη, σημαίνει περισσότερους πόρους. Απαιτητικότερες εργασίες φέρνουν έντονο συναίσθημα ικανοποίησης.

Πώς να αντιμετωπίσεις την αναβλητικότητα;

Φτάνει όμως με τις διαπιστώσεις και πάμε στις δέκα εντολές της αντιμετώπισης της αναβλητικότητας:

1. Φτιάξε μια λίστα με εργασίες, στόχους και υποχρεώσεις.

2. Ιεράρχησε τις εργασίες ανάλογα με το βαθμό σημαντικότητας.

3. Βάλε ρεαλιστικούς στόχους και να είσαι ειλικρινής με τον εαυτό σου.

4. Υπολόγισε το χρόνο που θα χρειαστείς για την ολοκλήρωση κάθε εργασίας.

5. Οραματίσου την ικανοποίηση και ανακούφιση που θα νιώσεις όταν πετύχεις.

6. Επιβράβευσε τον εαυτό σου για κάθε επίτευγμα.

7. Αφαίρεσε τυχόν κρυμμένα εμπόδια που επηρεάζουν την απόδοση σου.

8. Βρες ισορροπία στην καθημερινότητα και τη ζωή σου.

9. Κάνε διαρκή αποτίμηση και αξιολόγηση της προσπάθειας.

10. Απόλαυσε την πρόοδό σου.

Μην αναβάλλεις γιατί όπως είπε και ο μεγάλος ποιητής μας Κώστας Καρυωτάκης:

"Τίποτε δεν πετυχαίνεται αν περιμένεις να λείψει κάθε εμπόδιο και κάθε αντίρρηση προτού αρχίσεις"