ΤΙ ΣΥΝΕΒΗ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΠΟΤΟΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗΣ;

Η ποτοαπαγόρευση ήταν ένας συνταγματικός νόμος που απαγόρευε την παραγωγή, διακίνηση, μεταφορά και εισαγωγή όλων των αλκοολούχων προϊόντων εντός της επικράτειας των ΗΠΑ. Συστήθηκε στο αμερικανικό κοινό στις 17 Ιανουαρίου του 1920 και καταργήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου του 1933.

Στις επόμενες σειρές θα δούμε γιατί εφαρμόστηκε ο συγκεκριμένος νόμος καθώς και τα αντιστρόφως ανάλογα αποτελέσματα που προκύπτουν από απαγορευτικούς νόμους με καθολικό χαρακτήρα. Θα εξετάσουμε τις κοινωνικές επιπτώσεις του νόμου και όχι την άνθιση των κλασσικών συνταγών cocktail και των speak-easy bars.

Ποιες ήταν οι πρώτες απόπειρες να απαγορευτεί το αλκοόλ;

Ο νόμος της ποτοαπαγόρευσης μπορεί να εφαρμόστηκε τον 20ο αιώνα αλλά οι πρώτες προσπάθειες εφαρμογής του είχαν κάνει την εμφάνιση τους στις αρχές του 19ου αιώνα, πιο συγκεκριμένα, τις δεκαετίες του 20’ και του 30’.

Όλα ξεκίνησαν από την εμφάνιση κάποιων θρησκευτικών κινημάτων τα οποία πρέσβευαν την επίτευξη της "τελειότητας" από τους ανθρώπους. Τα πρώτα βήματα κατα της κατανάλωσης αλκοόλ είχαν γίνει από την από την ίδια την εκκλησία η οποία προσπαθούσε να κάνει τους πιστούς να υπόσχονται πως θα εφαρμόσουν αποχή από το αλκοόλ. Οι πρώτες θρησκευτικές οργανώσεις που διατυμπάνιζαν την εγκράτεια και την αποχή από το αλκοόλ έκαναν την εμφάνιση τους το 1808 στη Σαρατόγκα και το 1813 στη Μασαχουσέτη.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Bl😷ck Phoenix 😷lchemy L😷b (@blackphoenixalchemylab)

Μάλιστα, η πρώτη επίσημη εμπλοκή του κρατικού μηχανισμού καταγράφεται πάλι στην πολιτεία της Μασαχουσέτης, το 1838 συγκεκριμένα με ψήφιση νόμου, ο οποίος όμως είχε διάρκεια ζωής δύο ετών. Ο νόμος αυτός προσπαθούσε να διαδώσει την εγκράτεια και για να το πετύχει, απαγόρευε την πώληση αλκοολούχων σκευασμάτων σε ποσότητες μικρότερες από 55 λίτρα.

Κάπως έτσι, σχεδόν 80 χρόνια μετά από το "νόμο της εγκράτειας", φτάνουμε στον Δεκέμβριο του 1917 και στη 18η τροπολογία η οποία ψηφίστηκε στο Κογκρέσο και μέχρι τον Ιανουάριο του 1919 είχε επικυρωθεί από την πλειοψηφία των Πολιτειών. Οι δύο άντρες που έπαιξαν σημαντικότατο ρόλο εκείνη τη χρονική περίοδο ήταν ο Wayne Wheeler, ο οποίος ήταν ο αρχιτέκτονας της 18ης τροπολογίας και αρχηγός της Λεγεώνας Αnti-Saloon, καθώς και ο Αndrew Volstead, Πρόεδρος της Επιτροπής Δικαστών της Βουλής και ο οποίος με διάφορα  τεχνάσματα πέρασε τον νόμο της Εθνικής Ποτοαπαγόρευσης. Ο νόμος έμεινε στην ιστορία ως "Volstead Act".

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Sean | History Teacher 💪🏻 (@drlaz_)

Γιατί εφαρμόστηκε ο Νόμος της Ποτοαπαγόρευσης;

Η Εθνική Ποτοαπαγόρευση εφαρμόστηκε ώστε να λυθούν αρκετά από τα κοινωνικά προβλήματα, να μειωθούν τα φορολογικά φέσια που είχαν προκύψει από τα φτωχά νοικοκυριά και τις φυλακές, να βελτιωθεί η υγεία αλλά και η υγιεινή των πολιτών των ΗΠΑ, αλλά πάνω από όλα να μειωθεί η εγκληματικότητα και η διαφθορά που μάστιζαν για καιρό τις αμερικανικές μητροπόλεις. Η εφαρμογή του νόμου όμως έφερε ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που ο κρατικός μηχανισμός περίμενε.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως μια από τις οικονομικές θεωρίες υποστηρίζει πως οποιαδήποτε απαγόρευση αμοιβαία επωφελούμενων συναλλαγών, είναι σχεδόν σίγουρο πως θα αποτύχει. Η πραγματικότητα όντως απέδειξε πως στην αρχή η κατανάλωση αλκοόλ είχε μειωθεί αισθητά, φαινόμενο που δεν διήρκησε για αρκετό καιρό.

Ποια ήταν τα αποτελέσματα της Ποτοαπααγόρευσης;

Η Ποτοαπαγόρευση έκανε τους καταναλωτές να βρουν ξανά τον τρόπο για να προμηθεύονται αλκοόλ, το κράτος άρχισε να χάνει αρκετά κέρδη από την έλλειψη φορολόγισης των αλκοολούχων προϊόντων, η διαφθορά των κρατικών λειτουργών και οργάνων είχε εκτοξευθεί και ως συνέπεια ακολούθησε η άνθιση της εγκληματικότητας. Μάλιστα, ένα από τα χειρότερα φαινόμενα που παρατηρήθηκε ήταν η στροφή πολλών ανθρώπων σε βαριές εξαρτησιογόνες ουσίες καθώς η πρόσβαση σε αλκοόλ ήταν αρκετά δύσκολη. Αυτό δημιούργησε αναρίθμητους εξαρτημένους καταναλωτές αλλά ακόμα και αρκετούς θανάτους. Υποστηρίζεται από επιστημονικές έρευνες της εποχής πως αυτοί οι άνθρωποι δεν θα είχαν έρθει ποτέ σε επαφή με σκληρά ναρκωτικά, αν είχαν ελεύθερη πρόσβαση στο αλκοόλ.

Τι σχέση είχε η Ποτοπαγόρευση, το νόμιμο αλκοόλ και η δημόσια υγεία;

Ο νόμος της Ποτοαπαγόρευσης έμπαζε από παντού όπως θα το λέγαμε λαϊκά, αφού σε όλα τα προβλήματα που είχε να αντιμετωπίσει το κράτος, ήρθε να προστεθεί και το "νόμιμο αλκοόλ". Το νόμιμο αλκοόλ ήταν φάρμακα τα οποία περιείχαν υψηλό ποσοστό καθαρής αλκοόλης, τα οποία μάλιστα συνταγογραφούνταν για να κάνουν καλό!

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Claire Barrow (@babybantiques)

Μεταξύ της περιόδου 1923 και 1931, διπλασιάστηκε η ποσότητα των αλκοολούχων φαρμάκων που πουλήθηκαν σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Η ζήτηση της καθαρής αλκοόλης, το συστατικό που χρησιμοποιούσαν για την παρασκευή των αλκοολούχων φαρμάκων εκτινάχθηκε κατα 400% την ίδια περίοδο.

Επίσης είχε επιτραπεί σε αρκετές βιομηχανίες να χρησιμοποιούν πόσιμο αλκοόλ το οποίο με την προσθήκη διαφόρων χημικών ουσιών είχε καταστεί ακατάλληλο προς κατανάλωση. Με διάφορους τρόπους αυτό το ακατάλληλο αλκοόλ έφτανε στα χέρια παράνομων παρασκευαστών όπου εκεί επεξεργαζόταν με άλλες χημικές ουσίες, πόσιμο νερό και λίγο αληθινό αλκοόλ για τη γεύση και έτσι κατέληγε στο καταναλωτικό κοινό.

Από όλες τις παραπάνω πληροφορίες μπορεί να καταλάβει κανείς πως το σημαντικότερο οχυρό της προάσπισης του νόμου της Ποτοαπαγόρευσης, αυτό της προστασίας της δημόσιας υγείας, είχε πέσει από πολύ νωρίς. Το παράδοξο της υπόθεσης είναι ότι όλα αυτά τα στοιχεία που ενοχοποιούν το νόμο της Ποτοαπαγόρευσης συντάχθηκαν από επιστήμονες που ήταν ένθερμοι υποστηρικτές του.

Οι Prohibitionists ήλπιζαν πως ο νόμος θα αλλάξει τις καταναλωτικές συνήθειες των ανθρώπων και θα τους να κάνει να ξοδεύουν τα χρήματα τους σε πιο υγιείς συνήθειες όπως μόρφωση, ασφάλειες ζωής, στεγαστικά δάνεια κτλ. Ποσό μα ποσό έξω είχαν πέσει!

Η παραοικονομία της Ποτοαπαγόρευσης

Η παταγώδης όμως αποτυχία της 18ης τροπολογίας έγινε ολοφάνερη από την άνθιση της μαφίας και του λαθρεμπορίου αλκοόλ, γιατί πραγματικά, στήθηκε μια ολόκληρη παραοικονομία κατα τη διάρκεια της Ποτοαπαγόρευσης. Παράνομα αποστακτήρια, παράνομες εισαγωγές αλλά και τα περιβόητα "Speak-Easy Bars" αποτέλεσαν τους βασικούς πυλώνες της εν λόγω παραοικονομίας.

Παράνομη εισαγωγή αλκοόλ

Οι παράνομοι διακινητές εισήγαγαν παράνομο αλκοόλ στις ΗΠΑ από γειτονικές χώρες όπως η Κούβα, το Μεξικό και ο Καναδάς. Εκείνη την εποχή μάλιστα συναντάμε και την πρώτη εμπλοκή ταχύπλοων σκαφών στην υπηρεσία των διακινητών. Ένα από τα διασημότερα σημεία συνάντησης των λαθρέμπορων ήταν λίγο έξω από το Atlantic City, μέρος που βρισκόταν εκτός της δικαιοδοσίας της ακτοφυλακής των ΗΠΑ. Σε εκείνο το σημείο διακινούταν συνήθως ρούμι το οποίο φορτωνόταν σε ταχύπλοα σκάφη, ώστε να αποφευχθεί καθέ πιθανό ενδεχόμενο επαφής των διακινητών με την αμερικανική ακτοφυλακή.

Παράνομη απόσταξη

Πέρα από την παράνομη εισαγωγή, δημιουργήθηκε και το πρόβλημα της παράνομης απόσταξης. Μέχρι το 1920, αναρίθμητα ήταν πλέον τα αποστακτήρια που πουλούσαν αλκοόλ με πρώτη ύλη τι άλλο, το καλαμπόκι. Είχε μάλιστα στηθεί τόσο καλά το δίκτυο των παράνομων αποστακτηρίων που έφτασαν να αποτελούν τους κυρίους παίχτες στην παραοικονομία του αλκοόλ. Η πολιτεία δηλαδή, όχι μόνο έχανε κέρδη από τη συστηματική φορολόγηση του μέχρι πρότινος νόμιμου αλκοόλ, αλλά και ζημιωνόταν από την έλλειψη δασμών και φόρων στο παραεμπόριο που πλέον είχε εγκαθιδρυθεί για τα καλά!

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Hour Detroit Magazine (@hourdetroitmagazine)

Δημιουργία Συμμοριών

Ο συνδυασμός του λαθρεμπορίου και της παράνομης απόσταξης και διακίνησης οδήγησε στη δημιουργία συμμοριών οι οποίες πέρασαν κάτω από την ομπρέλα τους όλες τις παράνομες δραστηριότητες που σχετιζόταν με το αλκοόλ. Αφού λοιπόν τα κέρδη τους είχαν αυξηθεί εντυπωσιακά αποφάσισαν να δραστηριοποιηθούν και σε άλλους τομείς της εγκληματικότητας όπως τη διακίνηση ναρκωτικών, την πορνεία, την προστασία νυχτερινών καταστημάτων αλλά και τη διεξαγωγή παράνομων τυχερών παιχνιδιών. Θα έλεγε κανείς πως ο έλεγχος του παράνομου αλκοόλ τους έδωσε όλα τα απαιτούμενα κεφαλαία, ώστε να γίνουν τα πραγματικά αφεντικά των μεγαλουπόλεων των ΗΠΑ.

Η διαβόητη Μαφία

Υπάρχει ένα ρητό που λέει πως "αν θέλεις να πας γρήγορα πήγαινε μόνος σου, αν θέλεις να πας μακριά πήγαινε με παρέα." Αυτό ακριβώς έπραξαν και οι Ιταλικές οικογένειες της Νέας Υόρκης στα τέλη της δεκαετίας του 1920 και αποφάσισαν να ενωθούν. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργήθηκε η διαβόητη Μαφία.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Mafia Chronicles 🍊 (@mafiachronicles)

Ο Johnny Torrio ήταν ίσως το πρώτο μεγάλο κεφάλι που γέννησε η Μαφία ο οποίος μετά τη δραστηριότητά του στη Νεα Υόρκη μετακόμισε στο Σικάγο. Εκεί ανέλαβε τα ηνία της τοπικής Μαφίας από τον Big Jim και κατάφερε να την μετατρέψει σε μια τρομερά κερδοφόρα επιχείρηση. Το 1925 παρέδωσε τα σκήπτρα στον διασημότερο γκάνγκστερ όλων των εποχών, τον Αl Capone. Υπολογίζεται πως η περιουσία του Capone το 1927 είχε αγγίξει το δυσθεώρητο ύψος των 100 εκατομμυρίων αμερικανικών δολλαρίων.

Οποιαδήποτε όμως δράση φέρνει και αντίδραση και έτσι το 1929, τη χρόνια του οικονομικού κραχ των ΗΠΑ, το αμερικανικό υπουργείο δικαιοσύνης αποφασίζει να προσλάβει τον ειδικό πράκτορα Έλιοτ Νες. Μοναδικός σκοπός του Νες ήταν να καταπολεμήσει τη Μαφία, η οποία είναι πλέον ο απόλυτος κυρίαρχος της παραοικονομίας. Έτσι δημιουργεί μια ομάδα ειδικών πρακτόρων όπου αργότερα θα τους δωθεί το όνομα "Οι Άθικτοι" γιατί δεν λαδωνόντουσαν από κανέναν και ήταν απολύτως αφοσιωμένοι στον Νες. Οι Άθικτοι κατάφεραν να εισχωρήσουν στις δομές της Μαφίας και με αυτόν τον τρόπο ο Al Capone οδηγήθηκε στη φυλακή το 1932. Όσο ειρωνικό και αν ακούγεται ο Capone δεν πήγε στη φυλακή για κάποιο φόνο, διακίνηση ναρκωτικών ή μαστροπεία αλλά για φοροδιαφυγή. Αυτό θα πει τραγική ειρωνεία!

Η ανάκληση της 18ης τροπολογίας

Το 1928 ήταν η χρόνια των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ και ο νόμος της Ποτοαπαγόρευσης αποτελούσε μείζον ζήτημα. O Herbert Hoover κατάφερε και πήρε το χρίσμα και από τις πρώτες του δράσεις ήταν να εχισχύσει τους ομοσπονδιακούς νόμους σχετικά με την Ποτοαπαγόρευση ψηφίζοντας το "Increased Penalties Act", ψήφισμα με το οποίο ακόμα και μικρές παραβιάσεις σχετικά με το αλκοόλ, μετατράπηκαν σε κακουργήματα. Είχε χαρακτηρίσει μάλιστα την Ποτοαπαγόρευση "πείραμα με ευγενή κίνητρα". Ο Hoover ίδρυσε επίσης την επιτροπή Wickersham η οποία έκανε δημόσια συστάσεις σχετικά με την απαγόρευση. Τέτοιου είδους πρακτικές οδήγησαν τους πολίτες κατά του νόμου της Ποτοαπαγόρευσης. Παρόλο που ο Πρόεδρος Hoover είχε αντιληφθεί ότι το παιχνίδι χάνεται, συνέχισε να επιμένει πως η Κεντρική Κυβέρνηση έχει τον τελευταίο λόγο σχετικά με την παραγωγή, διακίνηση και πώληση του αλκοόλ. Αυτός ο τρόπος διακυβέρνησης ερχόταν σε αντίθεση με τις αποφάσεις αρκετών Πολιτειών, οι οποίες ακύρωναν η μία μετά την άλλη τις κρατικές απαγορεύσεις σχετικά με τα αλκοολούχα προϊόντα.

Καθώς η οικονομική κρίση μεγάλωνε, όλες οι απαγορεύσεις γύρω από το αλκοόλ άρχισαν να ξεθωριάζουν. Φτάνοντας στον Μάρτιο του 1933, ο Πρόεδρος Roosevelt λίγο μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, υπέγραψε τον νόμο Cullen-Harrison, ο οποίος τροποποιούσε τον νόμο του Volstead και επέτρεπε την παραγωγή και πώληση μπύρας και κρασιών με χαμηλό αλκοόλ. Στις 5 Δεκεμβρίου του 1933, η επικύρωση της 21ης τροποποίησης έφερε την κατάργηση της Ποτοαπαγόρευσης σε ομοσπονδιακό επίπεδο και με αυτόν τον τρόπο ήρθε το τέλος μιας μαύρης πραγματικά περιόδου για την ιστορία των ΗΠΑ.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Bourbon Brotherhood® (@bourbonbrotherhoodky)

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Land of Sky Beer Waters (@landofskybeerwaters)

Τι άλλαξε μετά την Ποτοαπαγόρευση;

Το πρώτο πράγμα που άλλαξε μετά την λήξη της Ποτοαπαγόρευσης ήταν η μείωση της ισχύος του οργανωμένου εγκλήματος, η Μαφία δεν είχε πια τόσο μεγάλο πεδίο δράσης και κατά συνέπεια μειώθηκε και η διαφθορά στα τμήματα των κρατικών λειτουργών. Όπως ήταν φυσικό, δημιουργήθηκαν θέσεις εργασίας από τις νεοσύστατες βιομηχανίες αλκοόλ όπως επίσης έκαναν την εμφάνιση τους και κάποιες εθελοντικές πρωτοβουλίες. Η πιο γνωστή από αυτές είναι οι Ανώνυμοι Αλκοολικοί, μια ομάδα για την στήριξη των ανθρώπων που υποφέρουν από την εξάρτηση τους από το αλκοόλ.

Ένα σημαντικό μάθημα που πρέπει να λάβει η σύγχρονη κοινωνία είναι η καταπολέμηση της παρόρμησης του Κράτους για απαγορεύσεις. Ο αυξημένος κυβερνητικός έλεγχος στη ζωή του μέσου πολίτη έχει δείξει αρκετές φορές στο παρελθόν πως ποτέ δεν βοήθησε στην ουσιαστική βελτίωση της καθημερινότητας, το ακριβώς αντίθετο μάλιστα.

Τι δεν κατάφερε ο νόμος της Ποτοαπαγόρευσης;

Η 18η τροπολογία είχε ως στόχο τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής, την άνθιση της βιομηχανίας, την αποσυμφόρηση των σωφρονιστικών ιδρυμάτων και την προστασία της Δημόσιας Υγείας. Τίποτα από όλα αυτά όμως δεν επετεύχθει. Οι μόνοι ουσιαστικά κερδισμένοι από όλη αυτήν την ιστορία ήταν το οργανωμένο έγκλημα και οι Κυβερνητικές δυνάμεις.

Ο οικονομολόγος Ludwig Von Mises είχε γράψει : "Μόλις γίνει αποδεκτή η αρχή ότι είναι καθήκον της κυβέρνησης να προστατεύει το άτομο από τη δική του ανοησία, δεν μπορούν να προβληθούν σοβαρές αντιρρήσεις έναντι περαιτέρω καταπατήσεων".

Editor's Tip: Να ελπίσουμε λοιπόν σε ένα μέλλον με όσο το δυνατόν λιγότερες ανούσιες απαγορεύσεις.

Πηγές 

https://www.history.com/topics/roaring-twenties/prohibition

https://www.britannica.com/event/Prohibition-United-States-history-1920-1933/Repeal

https://www.cato.org/policy-analysis/alcohol-prohibition-was-failure#the-iron-law-ofprohibition

https://en.wikipedia.org/wiki/Presidency_of_Herbert_Hoover

https://en.wikipedia.org/wiki/Prohibition_in_the_United_States